-
1 torpeo
torpĕo, ēre, v. n. [Sanscr. root tarp-, to sate; Gr. terpô], to be stiff, numb, motionless, inactive, torpid, sluggish, etc. (syn.: langueo, languesco, stupeo, rigeo).I.Lit.:B.torpentes gelu,
Liv. 21, 56, 7; 21, 55, 8; cf.:digitus torpens frigore,
Suet. Aug. 80:languidi et torpentes oculi,
Quint. 11, 3, 76:torpentes rigore nervi,
Liv. 21, 58, 9:membra torpent,
Plin. 7, 50, 51, § 168; cf.:torpentes membrorum partes,
id. 24, 4, 7, § 13:torpent infractae ad proelia vires,
Verg. A. 9, 499:duroque simillima saxo Torpet,
Ov. M. 13, 541:quid vetat et nervos magicas torpere per artes?
id. Am. 3, 7, 35:serpentes torpentes inveniantur,
Plin. 24, 16, 92, § 148:hostem habes aegre torpentia membra trahentem,
Sil. 4, 68:non eadem vini atque cibi torpente palato Gaudia,
Juv. 10, 203; cf.:non exacuet torpens sapor ille palatum,
Ov. P. 1, 10, 13.—Transf., of inanim. things, to be still, motionless, sluggish:II.torpentes lacus,
Stat. Th. 9, 452:amnis,
id. ib. 4, 172:locus depressus hieme pruinis torpet,
Col. 1, 4, 10:Orpheus tacuit torpente lyrā,
Sen. Med. 348:antra Musarum longo torpentia somno,
Claud. Rapt. Pros. 2, praef. 51; 1, 262.—Trop., to be stupid, stupefied, astounded; to be dull, listless, inactive (cf. stupeo):timeo, totus torpeo,
Plaut. Am. 1, 1, 179; cf.:timore torpeo,
id. Truc. 4, 3, 50:torpentibus metu qui aderant,
Liv. 28, 29, 11:deum volumus cessatione torpere,
Cic. N. D. 1, 37, 102:quidnam torpentes subito obstupuistis Achivi? id. poët. Div. 2, 30, 64: torpentes metu,
Liv. 28, 29, 11:defixis oculis animoque et corpore torpet?
Hor. Ep. 1, 6, 14:cum Pausiacā torpes tabellā,
when you are lost in admiration, id. S. 2, 7, 95:nec torpere gravi passus sua regna veterno,
Verg. G. 1, 124:frigere ac torpere senis consilia,
Liv. 6, 23, 7:consilia re subitā,
id. 1, 41, 3:torpebat vox spiritusque,
id. 1, 25, 4:Tyrii desperatione torpebant,
Curt. 4, 3, 16:rursus ad spem et fiduciam erigere torpentes,
id. 4, 10, 7; 4, 14, 13. -
2 torpeo
—, —, ēre1) быть в оцепенении, быть окоченевшим, быть онемевшимt. rigōre (gelu) L — окоченеть от холода (стужи)2) быть застывшим, замёрзнуть ( torpens amnis St)3) остолбенеть (torpentes obstupuerunt Achīvi Poëta ap. C); застыть от изумления или восторга (t. tabellā H)4) быть бездеятельным ( animo et corpore H) или неподвижным ( torpentes oculi Q); замирать (от ужаса), неметь ( torpebat vox spiritusque L) -
3 obstupesco
obstupēsco (obstipēsco, opstipēsco), stupuī (stipuī), ere, betäubt werden, starr werden, erstarren, I) physisch: obstupescit ita corpus nec sentit cruciatum, Plin. 36, 56: quid contremiscis senex? quid, lingua, trepidas? quid, oculi, obstupuistis? Sen. contr. 2, 3 (11), 1: donec desinat dolor et obstupescat ea pars, Scrib. Larg. 11: dentes obstupescent tui, werden stumpf werden, Vulg. Sirach 30, 10; vgl. Vulg. Ierem. 31, 29 u. 30. – m. Abl. (durch), vel frigore maxillae obstupuerint, Pelagon. veterin. 17 (270 Ihm). – II) geistig: a) erstarren, membra mea debilia sunt; animus timore obstipuit, mein Herz ist erstarrt vor Schrecken, Ter. adelph. 613: prägn., m. ab u. Abl., hoc terrore obstipuerant multitudinis animi ab omni conatu novorum consiliorum, war der Volksgeist vor (zu) jedem Versuche einer Staatsumwälzung erlahmt, Liv. 34, 27, 9. – b) verblüfft werden, stutzig werden, wie versteinert werden, in Bestürzung geraten, in Staunen (in Erstaunen, Verwirrung) geraten, auch (vor Erstaunen, Furcht usw.) stumm werden, obstipui, Ter. u. Ov.: obstupui ego, Petron.: obstipui steteruntque comae, Verg.: quid hic astans obstipuisti? was stehst du wie versteinert da? Plaut.: Ascyltos quidem paulisper obstupuit, war ein Weilchen stumm (schwieg ein W.), Petron.: postquam factum est obstupui et mihi visus sum captus esse, Cic.: sic enim obstipuerant, sic terram intuebantur..., ut etc., ihr starres Erstaunen, ihre zur Erde niedergeschlagenen Augen waren von der Art, daß usw., Cic.: obstupescunt (apes) potantes, wie erstaunt trinken sie davon, Varro: ipsae medius fidius mihi litterae (die Buchstaben) saeculi nostri obstupescere videntur, cum etc., Val. Max.: obstipuere animi Rutulis (den R.), Verg. – m. prädik. Adj., quidnam torpentes subito obstipuistis, Achivi? was seid ihr so plötzlich vor Erstaunen starr? Cic. poët.: obstipescent posteri imperia, provincias... triumphos audientes et legentes tuos, Cic.: ac primo conspectu tam foedae rei mirabundi parumper obstipuerunt, Liv.: obstipuerunt tot legiones, tam robustas senectutis reliquias intuentes, Val. Max.: Psyche immanitate praecepti consternata silens obstipuit, war vor Erstaunen still, Apul.: ipso aspectu defixus obstupui, Apul.: obstupui ego supplicii metu pavidus, Apul. – m. Abl. (durch, über), cum eorum aspectu obstipuisset bubulcus, Cic.: tum veluti proditā dolo Antiphili praetoris urbe captāque obstipuerunt omnes, Liv.: obstipuit visu Aeneas, Verg.: obstipuit formā Iove natus, Ov.: quid tantis obstupescis opibus? Apul. – m. ad (bei) u. Akk., obstupuerant ad magnitudinem pristinae eius fortunae virtutisque, Liv. 39, 50, 2. – m. allg. Acc., infert et alia, quae (worüber) multo grandius obstupescas, Cassiod. var. 2, 39, 11.
-
4 obstupesco
obstupēsco (obstipēsco, opstipēsco), stupuī (stipuī), ere, betäubt werden, starr werden, erstarren, I) physisch: obstupescit ita corpus nec sentit cruciatum, Plin. 36, 56: quid contremiscis senex? quid, lingua, trepidas? quid, oculi, obstupuistis? Sen. contr. 2, 3 (11), 1: donec desinat dolor et obstupescat ea pars, Scrib. Larg. 11: dentes obstupescent tui, werden stumpf werden, Vulg. Sirach 30, 10; vgl. Vulg. Ierem. 31, 29 u. 30. – m. Abl. (durch), vel frigore maxillae obstupuerint, Pelagon. veterin. 17 (270 Ihm). – II) geistig: a) erstarren, membra mea debilia sunt; animus timore obstipuit, mein Herz ist erstarrt vor Schrecken, Ter. adelph. 613: prägn., m. ab u. Abl., hoc terrore obstipuerant multitudinis animi ab omni conatu novorum consiliorum, war der Volksgeist vor (zu) jedem Versuche einer Staatsumwälzung erlahmt, Liv. 34, 27, 9. – b) verblüfft werden, stutzig werden, wie versteinert werden, in Bestürzung geraten, in Staunen (in Erstaunen, Verwirrung) geraten, auch (vor Erstaunen, Furcht usw.) stumm werden, obstipui, Ter. u. Ov.: obstupui ego, Petron.: obstipui steteruntque comae, Verg.: quid hic astans obstipuisti? was stehst du wie versteinert da? Plaut.: Ascyltos quidem paulisper obstupuit, war ein Weilchen stumm (schwieg ein W.), Petron.: postquam factum est obstupui et mihi visus sum captus esse,————Cic.: sic enim obstipuerant, sic terram intuebantur..., ut etc., ihr starres Erstaunen, ihre zur Erde niedergeschlagenen Augen waren von der Art, daß usw., Cic.: obstupescunt (apes) potantes, wie erstaunt trinken sie davon, Varro: ipsae medius fidius mihi litterae (die Buchstaben) saeculi nostri obstupescere videntur, cum etc., Val. Max.: obstipuere animi Rutulis (den R.), Verg. – m. prädik. Adj., quidnam torpentes subito obstipuistis, Achivi? was seid ihr so plötzlich vor Erstaunen starr? Cic. poët.: obstipescent posteri imperia, provincias... triumphos audientes et legentes tuos, Cic.: ac primo conspectu tam foedae rei mirabundi parumper obstipuerunt, Liv.: obstipuerunt tot legiones, tam robustas senectutis reliquias intuentes, Val. Max.: Psyche immanitate praecepti consternata silens obstipuit, war vor Erstaunen still, Apul.: ipso aspectu defixus obstupui, Apul.: obstupui ego supplicii metu pavidus, Apul. – m. Abl. (durch, über), cum eorum aspectu obstipuisset bubulcus, Cic.: tum veluti proditā dolo Antiphili praetoris urbe captāque obstipuerunt omnes, Liv.: obstipuit visu Aeneas, Verg.: obstipuit formā Iove natus, Ov.: quid tantis obstupescis opibus? Apul. – m. ad (bei) u. Akk., obstupuerant ad magnitudinem pristinae eius fortunae virtutisque, Liv. 39, 50, 2. – m. allg. Acc., infert et alia, quae (worüber) multo grandius obstupescas, Cassiod. var. 2, 39, 11.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > obstupesco
-
5 languidus
languĭdus, a, um, adj. [langueo], faint, weak, dull, sluggish, languid (class.; cf.: lassus, fessus, fatigatus, defessus).I.Lit.A.In gen.:B.homines vino languidi,
Cic. Cat. 2, 5, 10; cf.:vino vigiliisque languidus,
id. Verr. 2, 3, 12, § 31:pecus,
id. Fin. 2, 13, 39:boves Collo trahentes languido,
Hor. Epod. 2, 64.— Transf., of things:(oculi) languidi et torpentes,
dull, Quint. 11, 3, 76; cf.:vultus non languidus,
id. 11, 3, 159:flumen,
sluggish, Hor. C. 2, 14, 17; so,aqua,
Liv. 1, 4:ventus,
gentle, mild; Ov. P. 2, 1, 2; cf.carbasa,
hanging loose, not swelled out, Luc. 5, 421:color,
pale, Plin. 12, 12, 26, § 43:ignis,
id. 34, 8, 17, § 79:ictus venarum,
id. 11, 37, 88, § 219:arbor piri,
Pall. Febr. 25, 4; id. Novem. 7, 14.— Comp.:languidioribus nostris vallum scindere (hostes),
Caes. B. G. 3, 5:folia languidiora,
Plin. 22, 20, 24, § 50:vina,
i. e. more mellow, Hor. C. 3, 21, 8.—In partic., faint, weak, languid from sickness, languishing, ill ( poet. and in postAug. prose): lumina, Laurea Tullius poët. ap. Plin. 31, 2, 3, § 8:II.languidior noster si quando est Paulus,
Mart. 9, 86:uxor,
Juv. 1, 122.— Subst.: languĭdus, i, m., the sick man, invalid, Vulg. Johan. 5, 7; id. Matt. 14, 14 al.—Trop., faint, feeble, powerless, inactive, listless, of persons and things:senectus languida atque iners,
Cic. de Sen. 8, 26:philosophus mollis, languidus, enervatus,
id. de Or. 1, 52, 226:si qui antea aut alieniores fuerant aut languidiores,
more sluggish, id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 16; cf.:nos etiam languidiores postea facti sumus,
id. Phil. 8, 7, 21:illi beati, quos nullae futtiles laetitiae exultantes languidis liquefaciunt voluptatibus,
id. Tusc. 5, 6, 16; Caes. B. G. 3, 5:esse remisso ac languido animo,
id. B. C. 1, 21:languidiore credo studio in causa fuistis,
Cic. Lig. 9, 28:oratio languidior,
Quint. 4, 1, 67:auctoritas patrum,
weak, Plin. 15, 29, 36, § 121:Romani... fessi lassique erant: tamen instructi intentique obviam procedebant. Nam dolus Numidarum nihil languidi neque remissi patiebatur,
Sall. J. 53, 6:oculos ubi languida pressit quies,
producing languor, Verg. A. 12, 908.— Sup. seems not to occur. —Hence, adv.: languĭdē, in a languid manner, faintly, feebly, slowly, languidly (class.):procedere,
Col. 11, 1, 17:nutare,
Plin. 18, 7, 10, § 53:agere,
Petr. 98:palmae languide dulces,
slightly, Plin. 13, 4, 7, § 34. — Comp.:languidius in opere versari,
Caes. B. G. 7, 27:dictum languidius,
more faintheartedly, spiritlessly, Cic. Tusc. 5, 9, 25.— Sup. seems not to occur.
Перевод: с латинского на все языки
со всех языков на латинский- Со всех языков на:
- Латинский
- С латинского на:
- Все языки
- Английский
- Немецкий
- Русский